Περιγραφή και Στόχοι 1ου Μαθήματος

Το μάθημα αναπτύσσεται γύρω από δύο κύριους άξονες. Αρχικά παρουσιάζεται μια μέθοδος που γνωρίζει ραγδαία ανάπτυξη στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες: η ανάλυση λόγου (discourse analysis), ιδίως στη μορφή που έχει αποκτήσει στο έργο των Laclau & Mouffe και της λεγόμενης Σχολής του Essex. Θα υποστηριχθεί ότι, εστιάζοντας στο πεδίο του νοήματος και στη διαδικασία κατασκευής και εδραίωσής του μέσα σε ανταγωνιστικά (ηγεμονικά) πλαίσια, η ανάλυση λόγου ενισχύει σημαντικά την ερευνητική αξία και την αναλυτική ακρίβεια των ποιοτικών μεθόδων πολιτικής έρευνας. Στη συνέχεια, εξετάζεται ένα συγκεκριμένο παράδειγμα με μεγάλη προβολή στη δημόσια σφαίρα — η περίπτωση του λαϊκισμού — προκειμένου να αναδειχθούν οι τρόποι με τους οποίους η ανάλυση λόγου οδηγεί σε νέους ερευνητικούς προσανατολισμούς, καλύπτοντας ζητήματα όπως ο ορισμός, η γενεαλογία και οι τυπολογίες του φαινομένου.

Στόχοι

• Εξοικείωση με την ποιοτική (qualitative) μεθοδολογία της ανάλυσης λόγου.
• Εφαρμογή της μεθόδου και των εργαλείων ανάλυσης σε ένα χειροπιαστό πολιτικό παράδειγμα, εκείνο του λαϊκισμού.
• Γενική σύλληψη της διαχρονικής εμφάνισης λαϊκιστικών φαινομένων στο πλαίσιο της νεωτερικότητας και επικέντρωση (α) στις σύγχρονες εκφάνσεις και (β) στη σχέση του λαϊκισμού με τη δημοκρατία.
• Εξοικείωση με τα ελάχιστα κριτήρια ταυτοποίησης του λαϊκιστικού λόγου και ανάπτυξη δόκιμων τυπολογιών με τη χρήση λογο-αναλυτικών εργαλείων.