Περιγραφή και Στόχοι 1ου Μαθήματος

Το μάθημα αναπτύσσεται σε δύο κυρίως άξονες. Καταρχάς, επιδιώκει την εισαγωγική παρουσίαση μιας μεθόδου που αναπτύσσεται σήμερα με εκθετικούς ρυθμούς στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, της ανάλυσης λόγου (discourse analysis), ιδίως στη μορφή που έχει αποκτήσει στο έργο των Laclau & Mouffe και της λεγόμενης Σχολής του Essex. Θα υποστηριχθεί ότι, με την έμφαση που δίνει στο πεδίο του νοήματος και της κατασκευής/εδραίωσής του σε ένα ανταγωνιστικό (ηγεμονικό) πλαίσιο, η ανάλυση λόγου αναβαθμίζει σημαντικά την ερευνητική και αναλυτική τελεσφορία των ποιοτικών μεθόδων πολιτικής έρευνας. Κατόπιν, θα εξετάσουμε ένα συγκεκριμένο παράδειγμα με μεγάλη ορατότητα στη δημόσια σφαίρα, την περίπτωση του λαϊκισμού, για να διαπιστώσουμε τους τρόπους με τους οποίους η ανάλυση λόγου οδηγεί σε νέους ερευνητικούς προσανατολισμούς στο συγκεκριμένο πεδίο (ορισμός, γενεαλογία, τυπολογίες).

Στόχοι

• Εξοικείωση με την ποιοτική (qualitative) μεθοδολογία της ανάλυσης λόγου.
• Εφαρμογή της μεθόδου και των εργαλείων ανάλυσης σε ένα χειροπιαστό πολιτικό παράδειγμα, εκείνο του λαϊκισμού.
• Γενική σύλληψη της διαχρονικής εμφάνισης λαϊκιστικών φαινομένων στο πλαίσιο της νεωτερικότητας και επικέντρωση (α) στις σύγχρονες εκφάνσεις και (β) στη σχέση του λαϊκισμού με τη δημοκρατία.
• Εξοικείωση με τα ελάχιστα κριτήρια ταυτοποίησης του λαϊκιστικού λόγου και ανάπτυξη δόκιμων τυπολογιών με τη χρήση λογο-αναλυτικών εργαλείων.